Diyabet, vücudun yeterince insülin üretememesi veya ürettiği insülini etkili bir şekilde kullanamaması nedeniyle kandaki şeker (glikoz) seviyesinin çok yüksek olduğu bir hastalıktır.
Diabetes mellitus, kan şekeri seviyesinin yükseldiği bir hastalıktır. Doktorlar, diyabeti şekersiz diyabetten ayırt etmek için genellikle diyabetin tam adını kullanırlar . Diabetes insipidus, kan şekeri düzeylerini etkilemeyen, ancak diyabet gibi idrara çıkma artışına neden olan nispeten nadir bir hastalıktır.
Besinleri oluşturan üç ana besin maddesi karbonhidratlar, proteinler ve yağlardır. Şekerler, nişasta ve lifle birlikte üç tür karbonhidrattan biridir.
Birçok şeker türü vardır. Bazı şekerler basit, diğerleri karmaşıktır. Sofra şekeri (sakaroz), glikoz ve fruktoz adı verilen iki basit şeker içerir. Süt şekeri (laktoz), glikoz ve galaktoz adı verilen basit bir şeker içerir. Örneğin ekmek, makarna, pirinç ve benzeri gıdalarda bulunan nişasta şeklindeki karbonhidratlar, çeşitli basit şeker moleküllerinin uzun zincirleridir. Sükroz, laktoz, karbonhidratlar ve diğer kompleks şekerler, vücut tarafından emilmeden önce sindirim sistemindeki enzimler tarafından monosakkaritlere parçalanmalıdır.
Monosakkaritler bir kez alındıktan sonra genellikle vücut için önemli bir enerji kaynağı olan glikoza dönüştürülür. Glikoz, kan dolaşımında taşınan ve hücreler tarafından alınan bir şekerdir. Vücut ayrıca yağlardan ve proteinlerden glikoz üretebilir. Kan şekeri aslında kan şekeri anlamına gelir.
Pankreastan (midenin arkasında bulunan ve aynı zamanda sindirim enzimleri üreten bir organ) salgılanan bir hormon olan insülin , kandaki glikoz miktarını kontrol eder. Kan dolaşımındaki glikoz pankreası uyarır ve insülin üretmesine neden olur . İnsülin , glikozun kandan hücrelere taşınmasına yardımcı olur. Hücrelerde glikoz, hemen kullanılan enerjiye dönüştürülür veya glikoz, ihtiyaç duyulana kadar yağ veya glikojen gibi depolanır.
İnsülin nasıl çalışır?
3 BOYUTLU MODEL
Normalde, kan şekeri seviyeleri gün boyunca değişir. Yemekten sonra yükselirler ve yemekten yaklaşık 2 saat sonra yemek öncesi seviyelere dönerler. Kan şekeri seviyeleri yemek öncesi seviyelere döndükten sonra insülin üretimi azalır. Sağlıklı insanlarda, kan şekeri seviyeleri genellikle dar bir aralıkta, yaklaşık olarak 70-110 miligram/desilitre (mg/dL) veya litre başına 3,9-6,1 milimol (mmol/L) arasında değişir. Bir kişi çok miktarda karbonhidrat tüketirse, seviyeler yükselebilir. 65 yaşın üzerindeki kişilerde, özellikle yemekten sonra, seviye genellikle biraz yükselir.
Vücut, glikozu hücrelere taşımak için yeterli insülin üretmezse veya hücreler insüline normal şekilde yanıt vermeyi durdurursa (insülin direnci denir), yüksek kan şekeri seviyeleri ve hücrelerde yetersiz miktarda glikoz diyabet semptomlarına ve komplikasyonlarına neden olur .
Prediyabet, kan şekeri seviyelerinin normalden yüksek, ancak diyabetik seviyenin altında olduğu bir durumdur. Açlık kan şekeri 100 mg/dL (5,6 mmol/L) ile 125 mg/dL (6,9 mmol/L) arasındaysa veya glikoz tolerans testinden sonraki 2 saat içinde kan şekeri varsa, bir hastanın prediyabet olduğu kabul edilir. 140 mg/dl (7.8 mmol/l) ve 199 mg/dl (11.0 mmol/l)’dir. Prediyabet, kalp hastalığının yanı sıra gelecekteki diyabet riskinde artışa neden olur. Diyet ve egzersiz yoluyla vücut ağırlığını %5-10 azaltmak, gelecekte diyabet geliştirme riskini önemli ölçüde azaltabilir.
Tip 1 diyabette (eski adıyla insüline bağımlı diyabet veya juvenil diyabet), vücudun bağışıklık sistemi pankreastaki insülin üreten hücrelere saldırır ve bunların %90’ından fazlası tamamen yok edilir. Böylece pankreas çok az insülin üretir veya hiç üretmez . Tip 1 diyabet, diyabetik hastaların sadece %5-10’unda görülür. Tip 1 diyabetli hastaların çoğu, daha sonra ortaya çıkabilmesine rağmen, hastalığı 30 yaşından önce geliştirir.
Bilim adamları, çevresel bir faktörün, belki bir viral enfeksiyon veya çocukluk veya ergenlikle ilgili bir faktörün, bağışıklık sisteminin pankreasın insülin üreten hücrelerini yok etmesine neden olduğuna inanıyor . Genetik yatkınlık, bazı insanları çevresel faktörlere karşı daha duyarlı hale getirir.
Tip 2 diyabette (eski adıyla insüline bağımlı olmayan diyabet veya orta yaş diyabeti), pankreas , özellikle hastalığın erken evrelerinde, bazen normalden daha fazla insülin üretmeye devam eder. Ancak vücut insülinin etkisine karşı direnç geliştirir , bu nedenle insülin miktarı vücudun ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kalır. Tip 2 diyabet ilerledikçe pankreasın insülin üretme yeteneği azalır.
Eskiden tip 2 diyabet çocuklar ve ergenler arasında nadir görülürken, son zamanlarda daha yaygın hale geldi. Ancak genellikle 30 yaş üstü kişilerde görülür ve genellikle yaşla birlikte ilerler. Tip 2 diyabet, 65 yaş üstü kişilerin yaklaşık %26’sında görülür. Belirli bir ırk ve etnik kökene sahip kişilerde tip 2 diyabet riski daha yüksektir: ABD’de yaşayan Afrikalı Amerikalılar, Asyalı Amerikalılar, Amerikan Kızılderilileri ve Hispanik veya Hispanik kökenli insanların hastalığı geliştirme olasılığı beyazlara göre 2 ila 3 kat daha fazladır. Amerikalılar. Tip 2 diyabet de sıklıkla akrabalarda görülür.
Obezite , tip 2 diyabet gelişimi için önemli bir risk faktörüdür ve bu hastalığı olan hastaların %80-90’ı aşırı kilolu veya obezdir. Obezite insülin direncine neden olduğundan , aşırı kilolu insanlar kan şekerlerini normal seviyelerde tutmak için daha fazla insüline ihtiyaç duyarlar.
Bazı hastalıklar ve ilaçlar vücudun insülin kullanma şeklini etkileyebilir ve tip 2 diyabete yol açabilir.
Tipik olarak insülin üretiminin azalmasına neden olan hastalık (patolojiler) örnekleri şunları içerir:
Diyabet, büyüme hormonu ( akromegali ) üretimi artmış kişilerde ve bazı hormon salgılayan tümörleri olan hastalarda da ortaya çıkabilir. Şiddetli veya tekrarlayan pankreatit ve pankreası doğrudan etkileyen diğer hastalıklar da diyabete yol açabilir.
neden olmasın